Peregrinos en casa... Hola!

Wandelen al peinzend...

Het is waar wat ervan gezegd wordt: de camino doet iets met een mens. Het is een leraar. Eén die je - onder veel andere dingen - terugbrengt naar wat essentieel is en daardoor de verhoudingen in je hoofd herstelt. 'Le Chemin' is niet echt te definiëren en pelgrims doen het ook niet. Voor tal van wondere gebeurtenissen is er die éne algemene en afdoende verklaring: C'est le chemin... 

Terug thuis na 116 dagen hoed ik me om een definitie van de camino te geven. 'De' camino is niet te vangen in een omschrijving of definitie. Het is zoveel meer dan dat, omdat zoveel aspecten van 'mens zijn' aangesproken worden. De rijkdom ervan is op verschillende gebieden immens. Daarom sluit ik me volledig aan bij de vele duizenden pelgrims die me vooraf gingen: C'est le chemin..., Het is de camino... !

Voor mijzelf die van thuis vertrok, bestond de camino in feite uit drie delen elk met een andere eigenheid, een ander accent en andere lessen.

Het eerste deel was de weg van thuis tot Le Puy-en-Velay, waar één van de historische routes begint. In dit eerste deel ben je alleen, soms écht alleen. De vele uren alleen stappen, brengen je ook op plaatsen in je hoofd die je sinds lang niet meer bezocht hebt of niet meer wilde bezoeken. Soms is het ook ondergedompeld worden in onzekerheid omdat je de weg bent kwijt geraakt of een slaapplaats moet vinden terwijl het steeds later wordt. Evengoed is het soms lichte euforie wanneer je door de prachtige landschappen wandelt en je je bevoorrechte positie gaat beseffen. Het is ook de weg van heel intense contacten waar je, vanuit een bepaalde kwetsbaarheid, afhankelijk bent van de goedheid en hulpvaardigheid van anderen die je graag en dankbaar aanvaardt. De weg waar een beetje respect en dankbaarheid deuren opent die anders gesloten blijven. Daar leert 'Le Chemin' je vertrouwen te hebben in het geheel en vele keren sta je er versteld van hoe oplossingen zich aandienen. Tot je er een patroon begint in te zien... Het is het moment waar het bewustzijn een antwoord ziet waar het dit vroeger niet zag en misschien is dit wel één van de sterkste punten van de hele camino. Het is de camino als leraar. Ook van andere thuisvertrekkende pelgrims hoorde ik meerdere keren de verwondering over het feit dat zich steeds uiteindelijk een oplossing aanbiedt op momenten waar het moeilijk wordt. Maar het is véél meer dan dat...

In het tweede deel is het anders. Het is het deel waar ik op de Via Podiensis, de oudste historische 'echte' compostelaroute liep, voorzien van accomodaties en met heel wat pelgrims. Daar is omgaan en rekening houden met andere pelgrims een belangrijke factor die daarvoor afwezig was. Je maakt er deel uit van een aantal mensen die zelfstandig toch dezelfde weg en richting uitgaan en 'bewegen' in één gedachte zonder dat die gedachte concreet geformuleerd is. Daar heb ik me verwonderd over de algemene tolerantie die er aanwezig was onder de pelgrims en hoe 'Le Chemin' zichzelf en de pelgrims organiseerde. Het is ook het deel waar de georganiseerde religie zich aandient in kathedralen en kerken die gebouwd werden in lang vervlogen tijden. Zich moeizaam  vastklampend aan een verleden. In contrast met de menselijke rijkdom in het eerste deel noem ik het nog steeds 'de armoede van de kathedralen'. Veel goud, weinig rijkdom. Exterieure aanbidding die soms dicht bij een waan staat en dikwijls geen voldoening biedt. Duizenden zoekende pelgrims passeren er die als zand tussen de vingers van priesters met goede bedoelingen glijden. Je vindt ze terug langs de weg een steen achterlatend bij ieder kruisbeeld of met twee stukjes hout een kruis vastklemmend in de afrasteringen langs de weg. Soms vind je afrasteringen met honderden kruisen doorgeweven. Zonder meer een expressie van iets dat niet dood, maar levend is. Maar ook een expressie van de eenzaamheid, van een roep in de woestijn. Een zoeken naar antwoorden die de georganiseerde religie niet kan, niet wil of niet durft geven. Wie kijkt, ziet dat de kern leeft, maar dat het jasje tot op de draad versleten en aan totale vernieuwing toe is. Toch blijven de vele kerken oorden van verinnerlijking en nodigen ze nog steeds uit tot contemplatie over wat de mens overstijgt of over wat hem op een dieper niveau beroert. De honderden kruisen langs de weg, dikwijls ook honderden jaren oud, doen hetzelfde terwijl je ze passeert.
Het tweede deel is ook het deel waar je op weg gaat met anderen in een context die sterk gelijklopend is zonder de vele storende maatschappelijke invloeden. Er is heel weinig externe informatie die je verplicht in een duale werkelijkheid te geloven. Minder 'oordeel' over van alles en nog wat. Meer ruimte dus om te ontmoeten binnen datgene wat mensen werkelijk beroert. Het is ook het deel waarvan ik tegen Nele zei dat het 'ego' zijn meester gevonden had. Mensen beginnen er te zien dat zijzelf en 'de ander' niet echt anders zijn binnen de context van het essentiële.
Maar het is natuurlijk veel meer dan dat...

Vanaf de grens met Spanje - de camino Francés - wordt het nog anders. Daar bewoog ik binnen een stroom van vele nationaliteiten en groepjes en naar buiten toe maakte de Spaanse taal- en cultuurbarrière de toegankelijkheid een stuk moeilijker. De goede intenties van de stroom individuen zijn zonder meer voelbaar. In Spanje blijf je altijd in de status van een gast en meestal wordt je gewoon als één van de vele bezoekers ervaren door de Spanjaarden. Je wordt er ook dikwijls als commerciële opportuniteit beschouwd. Heel begrijpelijk, maar iets waar je als pelgrim niet op staat te wachten. Toch gebeuren er kleine wonderen als je de moeite opbrengt om mensen werkelijk te bereiken ondanks enige obstakels. Ik heb er onder andere geleerd dat bij allen, welke nationaliteit ze ook hebben, het culturele keurslijf net zo hard spant als bij ons en dat zonder uitzondering de onvermoede xenofobie smelt als sneeuw voor de zon als je voor even bereid bent voorbij te gaan aan dit keurslijf. Op de camino vraagt het heel weinig om begrip op te brengen voor een ander en hem of haar te herkennen als iemand op zijn of haar weg, zijn of haar camino...
Maar het is zoveel meer dan dat omdat wat ons werkelijk raakt heel dikwijls niet uit te leggen is in woorden.

Het komt me voor dat er zoveel wegen naar Compostela zijn als mensen die er aan deelnemen terwijl de camino toch dezelfde is.Voor mij is het duidelijk dat de camino heel dikwijls fungeert en dus corrigeert als een spiegel. Die spiegel toont veel en is meer helder omdat alles tegen de achtergrond van het essentiële geplaatst is. Eén van mijn algemene overtuigingen op het eind is dat het potentieel in 'de' mensen overvloedig aanwezig gebleven is om alles, wanneer ook, positief te veranderen indien we het willen. Dat niets verloren is. Dat onze innerlijke natuur wanneer ze de kans krijgt automatisch uit zichzelf positief organiseert en het bewustzijn verrijkt. Dat een groep mensen als één lichaam kan bewegen zonder de individualiteit te verminderen of te verliezen, maar ze juist te verrijken.

Op 'mijn camino' was het ook onvermijdelijk om veel af te toetsen tegen de achtergrond van de bijnadoodervaring. De bijnadoodervaring is een wondere gebeurtenis die een niet gering aantal mensen over de grenzen van cultuur, religie of nationaliteit heen meemaakten. Daarom is deze groep mensen representatief voor gedachten en ideeën die iedereen aanbelangen. Het zijn stuk voor stuk mensen die - voorbij de adem - héél nabij de dood zijn geweest. Ze zijn daarbij naar een gebied in de menselijke geest gegaan waar het essentiële, de kern, steeds belangrijker en duidelijker werd naarmate ze dichter bij het punt van 'no return' kwamen. Het punt waar we allemaal ooit naartoe gaan. Allen hebben ze daarover in essentie dezelfde boodschap te vertellen. Ze hebben een eeuwenoud verhaal, maar zijn dikwijls niet zomaar in staat het vorm te laten aannemen in woorden omdat tussen het beleven en de interpretatie via woorden een lange afstand ligt. Het was onder andere mijn bedoeling ook daarover een visie of standpunt te horen van medepelgrims en geestelijken.

Een beetje verplicht aan de mensen die van in het begin via de blog mee op stap gingen zijn jullie natuurlijk ook altijd van harte welkom om verder te praten.

Ondertussen dank aan allen voor de steun, het meeleven, het mee op stap gaan.

Vooral dank aan die fascinerende vrouw van mij die met kwaliteiten waarvan ik enkel kan dromen dit hele verhaal vorm liet krijgen, niet alleen via de blog maar ook thuis. Dank aan die twee toffe gasten van kinderen die met hun mama een team vormden.

Aan allen... Buen Camino !

Hugo

Afscheidswoord Nele

Beste bekende en onbekende lezers,

Dit is het laatste bericht van mijn hand op deze blog.
Het was een waar genoegen dit te mogen doen !
We wisten bij Hugo's vertrek absoluut niet dat we de blog op deze manier zouden aanpakken. Het is spontaan gegroeid. Maar misschien toch niet zo verwonderlijk. Want ik ben al mijn hele leven een dagboekmens. Ik kriebelde al vele schriften en agenda's vol met mijn doen en laten, gevoelens en gedachten. Hugo is eerder - zijn naam zegt het zelf - een denker. Voor hem is het eerder een last zijn soms ruime en verregaande gedachten te moeten vertalen, verankeren - voor hem is het zelfs beperken - in geschreven woorden. De blog is dus eigenlijk een kolfje naar mijn hand.

Toen we Hugo's beslissing om op pelgrimstocht te gaan bekend maakten, waren we verrast door de vele enthousiaste en vooral oprechte reacties. We vroegen ons onder mekaar zelfs af wat het was dat mensen zo deed reageren. Was het het ontsnappen aan het hectische leven ? het alleen zijn ?  het onderweg zijn ? het back to basic principe ?Zonder te weten of we correct zijn, hadden we het vermoeden dat het te maken heeft met 'een doel hebben'. Een heel duidelijk en vooraf vastgelegd doel en daar in je eentje, eens los van de dagelijkse gekende dingen en mensen, bewust, rustig en gestaag aan werken. We kregen ook het gevoel dat bepaalde mensen diep van binnen geraakt worden of een connectie hebben met het pelgrimeren en dat het in contact komen met iemand die het daadwerkelijk gaat doen, hen confronteert met hun eigen diepe innerlijke verlangen.
Maar om het niet nog langer te maken : het zijn juist deze oprechte reacties en vragen die ons aanzetten om een blog op te starten. Hugo zette alles klaar, maar het bleef een vraagteken hoe hij het onderweg zou klaren om er ook maar iets op te krijgen. De avond na Hugo's vertrek trok ik mijn stoute schoenen aan en zette er toch maar iets van op de blog. En de positieve reacties deden de rest.

Elke avond belden we naar mekaar. Naast de telefoon ligt bij ons altijd een notablokje.
Het is een tweede natuur van mij om te noteren tijdens het telefoneren. Ik was gefascineerd van wat hij allemaal meemaakte, zijn  stemmingen, zijn emoties en enthousiasme. Ik poste het aanvankelijk wat zoekend op de blog, een beetje met het gevoel dat ik iets deed wat van een ander was. Ik verschoonde dit met de gedachte dat ik op voorhand wist dat Hugo nooit de tijd en de energie zou kunnen opbrengen om iets op de blog te zetten. Ook na de eerste berichtjes kwamen positieve reacties. En zo is het gegroeid en heb ik trouw elke dag een verslagje geschreven. Het notablokje naast de telefoon werd al snel vervangen door een A-4 schrift, en nog één en nog één en nog één .....

Het was voor mij de ideale uitlaatklep om iets te doen met de vele informatie en indrukken die ik rechtstreeks van Hugo kreeg. Daarbovenop kon ik de informatie die ik kreeg na uren surfen en lezen op het internet over elke dorpje waar hij langs ging nuttig gebruiken. Ik kon mijn natuurlijke nieuwsgierigheid naar landschappen, natuur, steden, historische gebouwen en gebruiken botvieren. Want dit gezamenlijk project was - en is - voor mij zo belangrijk dat ik elke dag er van toch niet zo maar voorbij kan laten gaan? Dat moest gewoon vastgelegd worden !

In het begin was het ook een ideale manier om met de vrijgekomen tijd om te gaan.
Het compenseerde het gemis en het feit dat ik hier in de werk-school-gezin-huishouden-sfeer achterbleef. Maar laat ik eerlijk zijn, het was bij momenten ook soms wel zwaar en het ging niet altijd vanzelf. Vooral het 'wisselen in de tijd' maakte het soms wel moeilijk.
Na elke telefoon wist ik waar hij 's anderendaags naar toe ging en daar zat ik mij dan over te informeren. Ik leefde dus met Hugo mee en was dus eigenlijk altijd vooruit bezig. Maar als ik aan de blog werkte, moest ik weer achteruit, enkele dagen terug. En dan moest ik weer informatie die ik al verwerkt had weer gaan opzoeken en opvissen. Ook het feit dat Hugo aan de telefoon natuurlijk niet chronologisch vertelt. Ik had na elk gesprek toch gemiddeld wel 4 à 5 bladzijden vol gekriebeld. Die las ik dan dagen later opnieuw en opnieuw om er een logische volgorde in te krijgen en dingen te zien die bij mekaar passen. En natuurlijk ook beslissen wat zet je op de blog en wat niet. Want het gaat natuurlijk nog altijd om Hugo, wil hij wel dat ik bepaalde dingen wereldkundig maak ? Of hoe verwoord ik sommige dingen ? Want tenslotte weet je niet wie je blog leest.

Maar goed, het is ons gelukt. Ik heb Hugo's camino in mijn hoofd meegemaakt en heb er op basis van wat hij vertelde iets van gemaakt. Ik ben er mij volledig van bewust dat het hier en daar wellicht niet allemaal exact juist is wat ik beschreven heb. Hugo zou misschien bepaalde zaken of gebeurtenissen anders weergeven. Ik heb in elk geval mijn best gedaan om toch telkens 'zijn verhaal' te brengen. En, als zeg ik het zelf, ik ben fier op het resultaat. Maar nog het meest op het feit dat ik mensen heb kunnen beroeren. Dat ik jullie toegelaten heb in ons project, zodat ook jullie konden lezen, voelen en begrijpen wat Hugo als pelgrim meemaakte en ervaarde, zodat jullie een beetje mee op stap konden.

Maar ere wie ere toekomt. Het is nog altijd Hugo die stap voor stap naar Santiago en tot aan het einde van de wereld gestapt is. Ook daar ben ik trots en fier op ! Ik wist van meetaf aan dat hij het zou halen. Ik weet dat het een doorzetter is, iemand die kan afzien en toch blijft volhouden. Ik ben blij dat hij bepaalde zaken heeft kunnen loslaten, dat hij intense ervaringen had en vooral dat hij op zijn weg de inzichten en antwoorden kreeg die hij wou. Ik ga het hier dan ook bij laten en het échte slotwoord aan hem overlaten.

Bedankt voor het lezen van de blog en voor de leuke reacties en aanmoedigingen die we van jullie kregen. En misschien wel tot een volgende keer ...

Liefs,

Nele

Terug thuis !

Woensdag, 27 juni 2012

SMS om 10u15 :
Op weg naar luchthaven met bus.
Hoe is het weer in België en hoe is het met de konijnen ? Ben benieuwd om tuin te zien.

SMS om 12u45
Bagage afgegeven. 14u05 vertrek.

SMS om 17:25
Aan het wachten in Barcelona. Vertrek hier voorzien om 18u05.

Voor de vlucht naar Brussel vanuit Barcelona verzamelen uiteraard nog een groot aantal Belgen. Er zat ook een groep West-Vlamingen te wachten om in te checken. 'Dat was echt een schok voor mij, dat West-Vlaams. Na maanden ganse dagen Frans gehoord en gesproken te hebben, en dan Spaans.'

En om de wachttijd wat te vullen :

SMS om 17u50:
e k' ure ier oal wes vlams en 'k vroge mi of ofda de veranderinge nie te grwot e vo ne simpele pelgrim die were kjirt van Santiago ! E mo gow seg. 'k Moe ier sien dak do olik gin trooma an over oede. Mo vin tog .....

En terwijl Hugo even later in de lucht hangt, vertrekken er hier in België een aantal mensen richting Luchthaven Zaventem. Nieuwsgierig om hem te zien, te horen en te voelen ...

Na een vlotte autorit ben ik al om 19 uur ter plaatse. Veel te vroeg, maar dat kan me niet deren, ik wil dit moment gewoon niet missen ! Ik koop me eerst iets om te eten en installeer me in de aankomsthal. In een automatisme grijp ik naar mijn GSM om te laten weten aan de anderen dat ik er al ben. Tot er plots een innerlijk stemmetje zegt, 'neen, nu nog niet, neem nog even tijd voor jezelf.' En 't is waar, ik wil dit moment even koesteren. En terwijl ik daar zit, besef ik dat dit het einde is van 'mijn periode alleen'. Al knabbelend, maak ik even snel de eindbalans op. Ik vind van mezelf dat ik het goed gedaan heb, het was verrijkende periode. Ik ontdekte nieuwe kanten aan mezelf en ook de banden met mijn zonen zijn aangespannen. Toch was het niet altijd rozengeur en maneschijn. Ik miste Hugo regelmatig en ben de hemel dankbaar dat er zoiets bestaat als GSM en internet. Wat moet dat geweest zijn in vroegere tijden als een pelgrim vertrok en er totaal geen contact meer mogelijk was ?  Ik ben blij dat hij terug is en benieuwd wat deze tocht met hem gedaan heeft. Het is een nieuw begin. Zowel voor Hugo als voor mij en de kinderen. We zullen deze immense ervaring en hetgeen het met ons allen deed weer een plaatsje moeten geven in onze omgang met elkaar. Maar we zijn er klaar voor !

Even later kom ik Va al tegen in de aankomsthal. We lopen samen wat rond in de luchthaven en gaan iets drinken met zicht op de - weinig - vertrekkende vliegtuigen. Intussen komen ook Bob en Francine en Lieve aan. We zoeken een plekje uit recht tegenover de deur waar hij straks zal doorlopen. Bob houdt de landingen- en bagagegegevens in het oog. Spannend !
En dan om iets na 21 uur is het zover : hij komt door de deur !  Eens stralend gezicht,  met zijn wandelstaf in de lucht. Hij ziet er goed uit, enorm vermagerd maar intens gelukkig !  Wat een weerzien ! Verwondering en toch direct weer die vertrouwdheid. Die 4 maanden afstand zijn in enkele seconden als sneeuw voor de zon verdwenen.

Na de nodige omhelzingen gaan we samen iets drinken. De compostella en zijn stempelboekje worden er al eens bijgehaald en de eerste pelgrimsverhalen komen naar boven. Het is duidelijk dat Hugo alleen nog maar fysiek thuis is. Bij alles wat hij vertelt, straalt hij van geluk.

Dan gaan Va,  Lieve, Bob en Francine richting trein. Ik en Hugo gaan naar de auto en laten de kinderen thuis weten dat we er binnen 3 kwartier aankomen. Aaron wou het zo dat papa gewoon weer kwam binnenwandelen langs de achterdeur 'zoals gewoonlijk.' En zo geschiedde. Alweer omhelzingen, voelen, mekaar bekijken en verwonderingen uitspreken. De bloemen en kaartjes van de supporters op tafel doen deugd ! Gelukkig is het een goede droge avond en kunnen we buiten zitten. De glazen, de wijn en de hapjes worden boven gehaald, de tuinkaarsen aangestoken. Aaron haalt er nog een zaklamp bij en samen loodsen we papa door de tuin zodat hij het resultaat van het vele werk dat er verzet is al een beetje kan zien. Verwondering alom !  We praten nog lang, maar uiteindelijk haalt de vermoeidheid het. Dus gaan slapen. We lachen ons een breuk als blijkt dat papa zijn vertrouwde pyjama nu vele maten te groot geworden is. Maar het houdt Hugo niet tegen om na maanden terug in zijn eigen bed te stappen. En al gauw ligt er eentje te snurken. Wie klaagde ook al weer over snurkers op de camino ?

Terug naar Santiago

Dinsdag, 26 juni 2012

Zoals voorzien neemt Hugo, samen met nog een 40-pelgrims, om 6u45 in Muxia de bus naar Santiago. Hij is blij als hij de bus kan verlaten, want na maanden aan een stapperstempo vooruit te gaan, komt de snelheid van de bus overweldigend over, 'zo vliegen door die bergen, ik zat echt niet op mijn gemak.'
Eens in Santiago nemen ze afscheid van Marie-Jo die er afgesproken heeft met andere pelgrims, ook zij vertrekt pas morgen naar huis. Hugo en Isabelle bezoeken nog eens de kathedraal. Gezien er nu niet zo veel volk is, gaan ze nu wel de trap achter het altaar op om zo bij de buste van Jacobus te komen. 'Ik heb net zoals al miljoenen pelgrims het beeld van langs achter kunnen aanraken. Toch een speciaal gevoel als je zoiets historisch kunt doen.' Dan stapt hij mee met Isabelle naar het busstation waar zij de bus naar huis zal nemen. 'Ik ben er veel bekenden van onderweg tegengekomen, wat staan praten en tenslotte van velen afscheid genomen.'

SMS om 11u20
Alleen op stap. Santiago omarmd en op weg naar zelfde gîte.

'Ik was blij om weer alleen te zijn. Ik ben eerst iets gaan eten en me dan gaan inschrijven in dezelfde herberg als de vorige keer. Mijn rugzak afgezet en dan weer de stad in om nog wat kaartjes en cadeautjes te kopen. Het is ook Marie-Jo haar verjaardag vandaag en de Franse dames hadden mij gevraagd om een cadeautje te kopen en aan haar te bezorgen gezien alleen wij 2 vandaag nog in Santiago zijn.'  De namiddag is zo goed als volledig gevuld met praktische zaken. 'En ik kwam Marie-Jo maar niet tegen om haar het cadeautje te geven. Ik heb het op den duur losgelaten om naar haar te zoeken want anders had ik weer geen tijd voor mezelf.'  En zo komt er eindelijk wat rust en kan hij weer wat op zichzelf zijn. 'Ik heb mezelf dan maar getrakteerd op een pelgrimsstaf. Ik wou me eigenlijk onderweg één kopen, maar dat is er niet van gekomen. Nu ik het gehaald heb en écht pelgrim ben, heb ik er mij hier - op mijn eindbestemming - één aangeschaft. Eerder als symbool en souvenir, maar misschien ook voor op een volgende tocht, wie weet.'
Terwijl hij in de vooravond op zijn bed zijn kaartjes zit te schrijven, staat Marie-Jo plots voor hem. Haar afspraak met de andere pelgrims verliep niet zoals gepland. 'Ze was behoorlijk teleurgesteld en er vloeiden zelfs wat tranen. Ik ben dan met haar iets gaan drinken en heb haar zo dan toch het cadeautje kunnen geven.'
's Avonds wandelt hij nog eens alleen rond in Santiago. ' 't Was zo een echte zomeravond, 't was zeker nog 25 graden. En al een heel anders sfeer dan de vorige keer als ik hier als pas aangekomen pelgrim rondliep.' 
Later op de avond proberen we mails met de vluchtgegevens naar mekaar door te mailen, maar tevergeefs, ''t Is hier soms een apeland.'

Na een lange en drukke dag van rondlopen, praktische regelingen en afscheid nemen, gaat Hugo slapen en gaan zijn gedachten al naar het thuisfront. De laatste nacht op Spaanse bodem. Morgen is het hij terug thuis !